Sale konferencyjne: fakty i mity dobrej akustyki

Na temat akustyki sal konferencyjnych pojawiło się w ostatnich latach wiele wątpliwości i mitów. Od 2015 roku oficjalne wytyczne czym się kierować w tym zakresie wskazuje polska norma PN-B-02151-4. Dotyczy ona akustyki budowlanej i ochrony przed hałasem w budynkach. Ale wielu projektantów i architektów mówi wprost: norma ogranicza nas w swobodzie aranżacji. Czy jednak na pewno? – Przepisy te są zaleceniami, a nie „twardymi” wytycznymi. Norma akustyczna nie daje gotowej recepty lecz diagnozę. Projekt wnętrza i osiągniecie odpowiednich paramentów akustycznych nadal są w rękach mądrego architekta. Możliwości doboru materiałów, by wykreować designerskie pomieszczenia, są ogromne – zauważa architekt Anna Baczkowska, doradca techniczny i specjalista od akustyki w firmie Knauf Armstrong.

Zgodnie z normą kształtowanie przyjaznej dla ludzi akustyki uzależnione jest od rodzaju pomieszczenia. Inaczej bowiem powinno się kalkulować parametry akustyczne dla dużych przestrzeni jak np. sale sportowe, a zupełnie inaczej dla sal wykładowych. Wnętrza przeznaczone do komunikacji słownej (klasy i pracownie edukacyjne, audytoria, sale wykładowe i konferencyjne) to kategoria A. Zgodnie z normą akustyczną zalecany poziom pochłaniania dźwięku zależeć w nich będzie od wielkości wnętrza. Dla sali wielkości od 250 do 500 m sześciennych powinno być na poziomie T (czas pogłosu) <=0,8 sekund, a współczynnik transmisji mowy (STI, ang. Speech Transmission Index) >=0,6.

I już tu pojawia się pierwszy mit - skrótowe myślenie, że skoro niwelowanie odbijających się dźwięków musi być w takich salach wysokie, to należy stosować materiały o najwyższym współczynniku pochłaniania – czyli w klasie A (współczynniku pochłaniania na poziomie alfa w >0,90). Tymczasem doskonałą akustykę, która pomoże uczestnikom komfortowo słyszeć wykład uzyskać można bardzo różnymi materiałami wykończenia wnętrz. Wyraźnie to widać w symulacji, którą przygotował Knauf Armstrong.

Testy normy akustycznej i designu
Firma porównała wyjściową salę konferencyjną na 80 osób i przygotowała kalkulację akustyczną dla kilku aranżacji z wykorzystaniem różnego rodzaju sufitów podwieszanych. Taka instalacja na suficie od lat jest najczęściej stosowana w biurach, hotelach i obiektach edukacyjnych czy zdrowotnych ponieważ najskuteczniej pomaga kształtować przyjazną dla ucha akustykę wnętrza.

Sala wykładowa, o wymiarach 6,5 x 15,5 m i wysokości do 3,40 m. Zgodnie z normą pochłanianie dźwięku powinno tu być na poziomie T<=0,8 sekund, a współczynnik transmisji mowy (STI) >=0,6. Sala wyposażona jest w twarde okładziny na ścianach, twarde podłogi typu deski lub płytki, drewniane krzesła oraz surowy, niemalowany beton na suficie.

Przy założeniu mocy źródła dźwięku 60dB oraz poziomu tła akustycznego 30dB, średni wskaźnik STI wynosi tu 0,40 – czyli mamy do czynienia ze zbyt słabą zrozumiałością mowy. Podobnie czas pogłosu - jest zbyt długi. Wymagane jest więc zastosowanie dodatkowych materiałów akustycznych.

Jak zatem sprytnie poprawić akustykę, ale móc „poszaleć” z wystrojem?

Dołożono do wnętrza 40 szt. dekoracyjnych paneli akustycznych Knauf Armstrong Optima L Canopy
o wymiarach 1200x1200 mm, w odległości 400 mm od stropu, i min. 500 mm od siebie.
Jak zmieniły się wskaźniki akustyczne?:

• średni czas pogłosu T=0,55s
• średni wskaźnik STI 0,70 – dobra zrozumiałość mowy

Kiedy do wnętrza dołożymy nie tylko wiszące sufity wyspowe (to zastosowano 10 szt. paneli Optima Curved Canopy), ale również panele gładko przylegające do stropu (modułowy sufit podwieszany z perforacją Knauf Armstrong Wood Vector) wskaźniki akustyczne są jeszcze bardziej przyjazne.

• średni czas pogłosu T=0,57s
• STI 0,66 – dobra zrozumiałość mowy.

Może się jednak zdarzyć, że projektantowi zależeć będzie na utrzymaniu sufitu właśnie w takiej surowej, betonowej tonacji. We wnętrzu zastosować więc można pionowe panele akustyczne Baffles (o wysokości 300 mm,
z perforacją). Zamontowane 30 cm od siebie podnoszą wskaźniki do przyjaznego dla ucha poziomu:

• średni czas pogłosu skrócony do T=0,74s
• STI 0,63 – dobra zrozumiałość mowy.

Kombinacje materiałowe metalowych, drewnianych i mineralnych sufitów ułożonych w jednej, gładkiej powierzchni z wyspowymi sufitami typu Canopy czy Baffles pozwalają na uzyskanie ciekawych i intrygujących efektów wizualnych, które jednocześnie spełniają wymagania normy i są dobre dla ucha użytkownika, chroniąc go przed stresem i zmęczeniem spowodowanym uciążliwym hałasem.

Takie próby aranżacji pokazują jak szerokie pole w doborze materiałów mają architekci. Knauf Armstrong poza klasycznymi płytami mineralnymi ma również sufity drewniane czy metalowe z perforacją i wkładami akustycznymi. – A to jedynie sufity. Tymczasem do wyboru są jeszcze wykładziny, okładziny ścienne, meble. I tu właśnie zaczyna się liczyć przede wszystkim kreatywność, pomysł na wnętrze, jego charakter i klimat,
a nie jedynie zalecenia normy pogłosowej – podpowiada Anna Baczkowska.

Producenci wielu materiałów pomagają architektom w wyliczeniach akustycznych. W Knauf Armstrong stworzono nawet wspólnie z inżynierami akustyki i dźwięków z Politechniki Śląskiej specjalny kalkulator 

Myśląc o pochłanianiu hałasu architekt musi zmierzyć się jeszcze z jednym mitem. Idealnie pasuje tu zasada: więcej nie znaczy lepiej. Jeśli w sali konferencyjnej zastosuje się zbyt wiele elementów aranżacji silnie pochłaniających dźwięki, można przesadzić, i zamiast uzyskać przyjazne pomieszczenie, zrobimy wnętrze „głuche” co bardzo męczy użytkowników.

Pełen zakres wiedzy nt. normy akustycznej oraz tego jak szybko dopasować wnętrze do normy pogłosowej przejrzeć można w przewodniku Knauf Armstrong